31 Klaas de Jonge (vrijlating)

Klaas de Jonge is een Witte Nederlandse mensenrechtenactivist die streed tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika. Hij smokkelde voor het ANC (Afrikaans Nationaal Congres) wapens en explosieven naar Zuid-Afrika die hij verborg in een geheim compartiment in de kofferbak van zijn auto. Op 23 juni 1985 werd hij op de terugweg van Johannesburg naar Harare door de Zuid-Afrikaanse politie klemgereden en gearresteerd. Op 9 juli lukte het hem te vluchten naar de Nederlandse ambassade in Pretoria. Hij kwam echter niet verder dan de receptie waar hij door politie in burger weer werd weggesleept. Aangezien de Zuid-Afrikaanse politie niet zomaar het terrein van de Nederlandse ambassade mocht betreden, was een diplomatieke rel het gevolg. Op 19 juli werd hij weer teruggebracht naar de ambassade waarbij de Zuid-Afrikaanse overheid meteen een verzoek indiende om hem over te dragen, omdat hij nog steeds verdacht werd van het overtreden van de wapen- en ammunitiewet. Aangezien de Nederlandse ambassade moest verhuizen en geen toestemming kreeg om De Jonge mee te nemen, werd zijn situatie nog moeilijker. President Pieter Willem Botha wilde de diplomatieke onschendbaarheid van het oude kantoor in oktober 1985 opheffen, omdat de ambassade inmiddels was verhuisd en het oude gebouw alleen nog De Jonge en twee ongewapende Nederlandse Marechaussees huisvestte. Na een bliksembezoek van de Nederlandse speciale afgezant Henry Wijnaendts aan Botha werd dit dreigement voorlopig in de ijskast gestopt, maar het probleem was nog niet opgelost. Uiteindelijk zou De Jonge ruim twee jaar in het gebouw verblijven en pas op 7 september 1987 kwam hij bij een gecompliceerde gevangenenruil vrij.

Bronnen:

• ‘Klaas de Jonge: terrorist tegen apartheid', Hoofdstuk 17, in: Rende van de Kamp, Soldaat voor een ander. Nederlanders in vreemde krijgsdienst (Soesterberg 2009).
• https://anderetijden.nl/programma/1/Andere-Tijden/aflevering/570/De-affaire-Klaas-de-Jonge