148 Verslag van de Schots-Nederlandse militair John Gabriel Stedman over zijn verblijf in Suriname

Op 25 juli 1796 verscheen het verslag van John Gabriel Stedman, een Schots-Nederlandse militair die vijf jaar in Suriname had doorgebracht. Van 1772 tot 1777 vocht hij daar tegen de zogenaamde Boni-Marrons, weggelopen tot slaaf gemaakten die in het oerwoud woonden en zich verzetten tegen slavernij. Stedman was geen tegenstander van slavernij, maar hij was wel kritisch over de wreedheid ervan.

Zijn boek, oorspronkelijk in het Engels geschreven met de titel Narrative of a Five Years Expedition against the Revolted Negroes of Surinam, werd in de jaren erna ook in het Nederlands (1799) en verschillende andere Europese talen gepubliceerd. Het is vooral bekend geworden door de tachtig gedetailleerde tekeningen die Stedman zelf maakte. Deze illustraties laten op indringende wijze de harde straffen en het zware leven van de tot slaaf gemaakten zien. Wereldwijd worden ze nog steeds gebruikt in tentoonstellingen over slavernij en bepalen ze voor een groot deel het beeld dat mensen hebben van deze periode.

Stedman beschreef niet alleen wat hij daar meemaakte, maar gaf ook een uitgebreide blik op de geschiedenis, natuur en bevolking van Suriname. De plantages waar hij vocht, waren plekken waar onder onmenselijke omstandigheden suiker, koffie, cacao en katoen werden verbouwd door tot slaaf gemaakten. Het verzet van de Marrons was een poging om deze wrede situatie te doorbreken. Stedmans verslag is van een ooggetuige en daarom een belangrijk historisch document dat nog steeds veel betekenis heeft.

Bronnen:

• https://www.literatuurgeschiedenis.org/teksten/reize-naar-surinamen-en-door-de-binnenste-gedeelten-van-guiana