152 Uitroepen onafhankelijkheid Indonesië

"Wij, het volk van Indonesië, roepen hierbij de onafhankelijkheid van Indonesië uit. Zaken betreffende de machtsovername en andere kwesties zullen op ordelijke wijze en in zo kort mogelijke tijd worden geregeld. In naam van het Indonesische volk, Soekarno en Hatta." Op de ochtend van 17 augustus 1945 roept Soekarno, samen met Hatta, de onafhankelijke Republiek Indonesië uit. Soekarno’s vrouw Fatmawati naaide nog in de vroege uurtjes eigenhandig een vlag in elkaar, volgens de overlevering uit een rode blouse van haarzelf en een witte blouse van haar man.

Twee dagen eerder had Japan zich overgegeven. De Tweede Wereldoorlog was voorbij. Maar Nederland wilde haar koloniale gezag in Indonesië herstellen. De reactie op de onafhankelijkheidsverklaring was gewelddadig. Wat Nederland toen ‘politionele acties’ noemde, was in werkelijkheid een oorlog tegen de onafhankelijkheid van het Indonesische volk.

In het begin van de twintigste eeuw voerde Nederland in Nederlands-Indië de zogenoemde ‘Ethische Politiek’ in. Zogenaamd ‘uit verantwoordelijkheid’ om de lokale bevolking de kernwaarden van het westerse denken bij te brengen. Maar juist doordat jonge Indonesiërs gingen studeren, groeide hun bewustzijn en het verzet tegen koloniale overheersing. Wie zich uitsprak, werd vaak zonder proces opgesloten of zelfs ter dood gebracht.

Tegen deze achtergrond richtten Hatta en Soekarno in de jaren 1920 de Indonesische Vereniging en later de Perserikatan (later Partei) Nasional Indonesia (PNI) op, waarmee zij streefden naar onafhankelijkheid zonder samenwerking met Nederland. Hun activiteiten kwamen tijdens de zware economische crisis in de jaren 1930 op een laag pitje te staan, maar leefden weer op toen de Japanse bezetter in 1942 de Nederlanders versloeg.

De onafhankelijkheidsoorlog duurde uiteindelijk vier jaar. Op 27 december 1949 droeg Nederland de macht over. Soekarno werd de eerste president van de Republiek Indonesië en Hatta zijn vice-president. Pas in de 21ste eeuw erkende de Nederlandse regering 17 augustus bij monde van toenmalig minister Bot van Buitenlandse Zaken expliciet als “de-facto dag van onafhankelijkheid”.

Bronnen:

• https://historiek.net/soekarno-president-indonesie/68673/
• https://isgeschiedenis.nl/nieuws/soekarno-hatta-en-de-indonesische-onafhankelijkheid
• https://isgeschiedenis.nl/nieuws/op-welke-dag-werd-indonesie-onafhankelijk
• https://www.niod.nl/publicaties/over-de-grens
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Indonesische_Onafhankelijkheidsoorlog
• https://www.maandvandegeschiedenis.nl/page/25974/de-onafhankelijkheid-van-indonesi%C3%AB#:~:text=Op%2017%20augustus%201945%20roepen,de%20onafhankelijke%20Republiek%20Indonesi%C3%AB%20uit