139 Opstand Pattimura

Op 15 mei viert Indonesië elk jaar Pattimuradag. Op deze dag wordt Kapitein Pattimura herdacht. Hij was leider van een gewapende opstand tegen het Nederlandse koloniale bestuur op het Molukse eiland Saparua in 1817. Op 16 mei veroverden Pattimura en zijn strijders Fort Duurstede. Daarbij werden de Nederlandse resident Van den Berg en de aanwezige soldaten gedood.

Nederland stuurde een groep van tussen de 150 en 250 soldaten vanuit Ambon om de opstand neer te slaan. Maar deze troepen werden bijna volledig verslagen door Pattimura’s strijders. De opstand breidde zich daarna uit naar de eilanden Nusa Laut, Haruku, Seram en naar Hitu dat deel uitmaakt van Ambon.

Pattimura werd in 1783 geboren als Thomas Matulessy in het dorp Haria op Saparua. Nederland was kolonisator van de Molukken en monopoliseerde de handel van de kruidnagel die daar werd verbouwd.

Pattimura maakte het harde bewind van gouverneur-generaal Daendels (1762-1818) mee. Daendels stond in Nederland bekend als iemand die opkwam voor vrijheid en gelijke rechten, maar zijn beleid op de Molukken was wreed. Tussen 1808 en 1811 kwamen duizenden mensen om het leven, onder wie veel eilandbewoners en tot slaaf gemaakten. In de jaren daarna bestuurden de Britten tijdelijk de eilanden, omdat Nederland verwikkeld was in oorlogen met Napoleon. In die tijd ging Pattimura in dienst bij het Britse Ambonezen-korps, dat moest zorgen voor orde en veiligheid op de eilanden. Hij klom op tot sergeant-majoor.

Na de val van Napoleon nam Nederland vanaf 1815 de macht op de eilanden over. Pattimura vreesde dat het harde en onmenselijke beleid van Daendels zou terugkeren en nam daarom de wapens op tegen de Nederlanders. Een paar maanden na de verovering van Fort Duurstede stuurde Nederland twee militaire expedities naar Saparua. Deze versloegen de opstandelingen en namen Pattimura gevangen. Op 16 december 1817 werd hij opgehangen in Fort Victoria op Ambon. De andere gevangen genomen vrijheidsstrijders werden tot slaaf gemaakt en weggevoerd naar Java.

Bronnen:

• https://nl.wikipedia.org/wiki/Pattimura
• https://isgeschiedenis.nl/nieuws/pattimura-dag
• https://venstersmoluksegeschiedenis.nl/tijdvakken/sluimerende-revolutie/kapitan-pattimura/
• https://mijngelderland.nl/inhoud/specials/sporen-van-slavernijverleden/de-pattimura-oorlog-strijd-voor-vrijheid-deel-1
• https://www.dbnl.org/tekst/_ind004199501_01/_ind004199501_01_0005.php
• https://www.alphens.nl/nieuws/succesvolle-pattimura-run-herdacht-molukse-held-in-alphen-aan-den-rijn.html