125 Onafhankelijkheid Suriname

Suriname werd op 25 november 1975 onafhankelijk van Nederland en daarmee formeel een zelfstandige republiek. De voormalige kolonie maakte sinds 1667 deel uit van het Nederlandse rijk, en kreeg in 1954 via het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden een autonome status. De weg naar volledige onafhankelijkheid verliep niet zonder discussie. Premier Henck Arron kondigde op 15 februari 1974 aan te willen streven naar een onafhankelijkheid van Suriname vóór 1976. Dit leidde tot spanningen, met name met Jagernath Lachmon van de Vooruitstrevende Hindoestaanse Partij (VHP), die vreesde voor etnische verdeeldheid. Uiteindelijk stemde ook hij in en werd eind 1975 als deadline vastgesteld.

In Nederland was het kabinet van Joop den Uyl aan de macht. Deze regering vond koloniale overheersing niet langer moreel verdedigbaar en werkte mee aan het proces. Op 19 november 1975 keurden de Staten de nieuwe grondwet en vlag goed. Op 25 november werd de onafhankelijkheid officieel, met het tekenen van de Akte van Erkenning door koningin Juliana, minister-president Den Uyl en premier Arron. Johan Ferrier, de laatste gouverneur, werd beëdigd als de eerste president van Suriname.

De onafhankelijkheid verliep vreedzaam, maar zorgde voor veel onzekerheid onder de bevolking. De mensen waren bang voor politieke instabiliteit en een gebrek aan kansen. Door de Toescheidingsovereenkomst konden Surinamers tot vijf jaar na de onafhankelijkheid kiezen voor het Nederlandse staatsburgerschap, mits zij naar Nederland emigreerden. Ongeveer een derde van de bevolking, voornamelijk Creolen en Hindostanen, maakte van die mogelijkheid gebruik. De Surinaamse gemeenschap speelt een belangrijke rol in het culturele leven van Nederland.

Hoewel Nederland Suriname drie miljard gulden aan ontwikkelingshulp toezegde, kende het land na 1975 een periode van economische onzekerheid en politieke instabiliteit. In 1980 pleegde Desi Bouterse een staatsgreep, waarna een militaire dictatuur werd gevestigd die tot 1988 duurde. Pas in 1991 werd de democratie hersteld en werd ontwikkelingshulp vanuit Nederland hervat.

De Onafhankelijkheidsdag van 25 november markeert het begin van Suriname als zelfstandige natie met een eigen regering en grondwet. De onafhankelijkheid van Suriname wordt jaarlijks gevierd als Srefidensi Dey, met optochten, traditionele kleding en festiviteiten.

Bronnen:

• https://www.parlement.com/id/vhnnmt7lcryw/onafhankelijkheid_suriname_in_1975#:~:text=Op%2025%20november%201975%20werd,uit%20de%20Staten%20van%20Suriname
• https://www.amsterdam.nl/nieuws/achtergrond/suriname-onafhankelijk/
• https://www.nationaalarchief.nl/beleven/onderwijs/bronnenbox/suriname-onafhankelijk-van-nederland-1975#collapse-5002
• https://surinaamserfgoed.com/surinaamse-onafhankelijkheid/