19 Nommoä/Doman

Op 19 mei 1659 begon de eerste oorlog tussen de Khoi en de Nederlanders, gevestigd op Kaap de Goede Hoop in het huidige Zuid-Afrika. De leider van het verzet was Nommoä, een Goring-Haique Khoisan – ook bekend onder de naam Doman. Hij werkte als vertaler voor de Nederlanders en ging in 1657 mee naar Batavia (het huidige Jakarta in Indonesië) om meer te leren over de handel. Daar zag hij met eigen ogen het geweld van de Nederlanders tegen de lokale bevolking, wat hem een vurige tegenstander van de Europese kolonisatie maakte. Om zijn terugkeer naar Kaap de Goede Hoop te versnellen, vertelde hij commissaris Joan Cuneaus dat hij christen wenste te worden. Hij beweerde dat hij zich zo verbonden voelde met de Nederlanders, dat hij betwijfelde of hij nog wel met zijn eigen volk, de Khoisan, kon leven. Zijn bedrog werkte en zodra hij in Kaap de Goede Hoop arriveerde, werd hij een uitgesproken criticus van de Kaapse gouverneur, Jan Van Riebeeck. Hij sprak zich in 1658 uit tegen de gijzeling van verschillende Khoi leiders, waarna hij werd verbannen. Hij sloot zich aan bij zijn volk in de eerste Khoikhoi-Nederlandse oorlog van 1659-1660. Dat resulteerde in een reeks strategische aanvallen op de groepen Nederlandse ‘vrijburgers’ die Kaap de Goede Hoop bezet hadden. Doman had op regenachtig weer gewacht, omdat de Nederlandse musketten met nat kruit dan niet zouden werken. Een jaar later eindigde de opstand in een wapenstilstand de Goringhaiqua droegen hun rechten op Kaapse weidegronden over aan de Nederlanders. Doman overleed minder dan vier jaar later, in december 1663.

Bronnen:

• https://www.sahistory.org.za/people/doman
• http://www.nhmsa.co.za/sculpture.html?tag=doman
• Doman (Khoikhoi) - Wikipedia